به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، آیین اختتامیه پنجمین دوسالانه کارتون کتاب چهارشنبه ۱۹ آبان ماه با حضور علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، محمد حسین نیرومند، مشاور امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سید مسعود شجاعی طباطبایی، دبیر پنجمین دوسالانه کارتون کتاب، ناصر فیض، شاعر، مدیران کل و مسئولان نهاد کتابخانه های عمومی کشور و جمعی از هنرمندان عرصه کارتون و کاریکاتور با اجرای منصور ضابطیان در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران برگزار شد.

«کارتون کتاب» و پیوند میان «کتاب» و «هنر»

مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد در این مراسم با تقدیر از دست اندرکاران برگزاری دوسالانه کارتون کتاب طی سخنانی گفت: شاید یکی از برنامه هایی که نقطه اتصال «هنر» و «کتاب» باشد برگزاری دوسالانه کارتون کتاب است که علی رغم محدودیت های بسیار با همت نهاد کتابخانه های عمومی کشور و همکاری جناب آقای سید مسعود شجاعی طباطبایی به انجام رسیده است و خوشحالیم که امروز با برگزاری آیین اختتامیه این مراسم در خدمت شما عزیزان هستیم.

وی افزود: خیلی خرسندیم که موفق شدیم این دوره را با همکاری دوستان به سرانجام برسانیم و امیدواریم آنچه که به عنوان آورده این جشنواره محسوب می‌شود، خمیر مایه ای باشد برای اقدامات خوب فرهنگی در کشور؛ خوشبختانه فرصت‌های متعددی برای استفاده از کارتون هایی که به دبیرخانه این دوسالانه رسیده فراهم شده است. به طوری که روز گذشته با دوستان خوبمان در شهرداری تهران صحبت‌هایی داشتیم تا برای هفته کتاب استفاده مناسبی از این مجموعه شود.

رمضانی در ادامه با اشاره به مجموعه اقدامات فرهنگی و ترویجی در نهاد گفت: جشنواره کتابخوانی رضوی، جشنواره کتاب هدهد سفید، راه‌اندازی محافل ادبی نهاد و سایر مجموعه اقداماتی که در حوزه فرهنگی و ترویجی کتاب و کتابخوانی نهاد شکل می‌گیرد، در جهت تثبیت و تعمیق فرهنگ کتابخوانی با استفاده از همه ظرفیت‌ها و ابزارها و امکاناتی است که در دست داریم و معتقدیم که با این قبیل اقدامات می‌توانیم شرایط را برای تشویق مردم و گره خوردن سر زلف عزیزان و شهروندان در سراسر کشور با حوزه کتاب و کتابخوانی فراهم کنیم.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد تاکید کرد: در برنامه های تدارک دیده شده علاوه بر «کتاب» بر دو عنصر اساسی «کتابخانه» و «کتابدار» به عنوان دو بال در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که شکل دهنده و پیش برنده موضوعات و فعالیت‌های مختلف هستند تاکید داریم.

وی در پایان سخنان خود گفت: از همکاران خوب‌مان در نهاد و از جناب آقای شجاعی طباطبایی، برگزیدگان و مشارکت کنندگان در این جشنواره و همه عزیزان در ادارات کل روابط عمومی، فرهنگی و سایر قسمتهای نهاد تشکر می‌کنم که اگر ا همکاری ایشان نبود این برنامه به این شکل انجام نمی‌شد. اگرچه این اختتامیه با تاخیر برگزار شد، اما در زمان و موقعیت مناسبی انجام شد تا بتوانیم بصورت حضوری از عزیزان برگزیده تقدیر کنیم.

لزوم بهره برداری از آثار ارائه شده کارتون کتاب در فضاهای شهری و رسانه ای

محمدحسین نیرومند، مشاور امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم اختتامیه پنجمین دوسالانه کارتون کتاب ضمن تقدیر از دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور و بانیان برگزاری دوسالانه کارتون کتاب، درگذشت کامبیز درم‌بخش و اصغر کفشچیان مقدم را به جامعه کاریکاتوریست های کشور تسلیت گفت.

وی با اشاره به رویکرد مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت کتاب و کتابخوانی، اظهار داشت: مقام معظم رهبری در جایی فرموده اند «من هر زمانی که به یاد کتاب و وضع کتاب در جامعه خودمان‏ می‏‌افتم، قلباً غمگین و متاسف می‏‌شوم»؛ ایشان همچنین فرموده اند«مردم ما مطالعه کردن بلد نیستند، به قلب من فشار می آید. از این بابت چقدر خسارت می بینیم».

نیرومند با تأکید برلزوم توجه به حوزه ترویج کتابخوانی، اظهار داشت: وظیفه هنرمند، تولید اثر است، اما این اثر باید امکان ارائه پیدا کند. پیام هنرمند، باید مورد توجه قرار گیرد. انتخاب کاریکاتور برای فرهنگسازی، به واسطه آشنایی زدایی و پیش داوری مردم که با دیدن کاریکاتور لبخند به لبشان می نشیند، انتخاب هوشمندانه ای است.

وی تصریح کرد: اگر کاریکاتور لبخند بر لبان مخاطب ننشاند، کاریکاتور نیست. با این حال مطلوب این است که کاریکاتور حاوی نقدی باشد که لبخندی به همراه آورد. بنابراین کاریکاتوریست باید در ساختار روایتی، موضوع را به گونه ای انتخاب کند که قابلیت لبخند نشاندن بر لبان مخاطب داشته باشد. علاوه بر این، لازم است که پیام کاریکاتور فهمیده شود. گاهی طراحی اثر بسیار شخصی می شود در حالی که کاریکاتور به عنوان هنر ارتباطی به دنبال انتقال مفهوم است؛ بنابراین کاریکاتوریست باید اثر خود را قابل فهم کند. مجموع این عوامل یعنی جذابیت، نشاندن لبخند بر لبان مخاطب و فهم پیام، باعث گرایش مخاطب به موضوع مد نظر هنرمند می شود و چنانچه اثر خلاقانه طراحی شده باشد، به یاد ماندنی و اثرگذار خواهد شد.

مشاور امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: خلاقیت، لازمه ماندگاری یک اثر است. خلاقیت، به راننده تاکسی شباهت دارد که مقصد را نمی داند و این مسافران هستند که مسیر را مشخص می کنند. بنابراین شما طراحی ایده ای را آغاز می کنید ولی در نهایت به چیز دیگری می رسید. بدیع و منحصر به فرد بودن سوژه، بسیار حائز اهمیت است. تمامی این مراحل بر عهده هنرمند است.

وی ادامه داد: پس از خلق اثر توسط هنرمند، باید سیستمی برای نمایش آثار وی وجود داشته باشد. متأسفانه یکی از مشکلات ما در حوزه کتاب، مسئله توزیع است و بسیاری از آثار به دست مخاطب نمی رسد. در حوزه آثار تجسمی هم اینگونه است. روزنامه ها و نشریات ما نیز از ظرفیت های تصویر برای القای مفهوم و ارائه پیام چندان استفاده نمی کنند. سیستمی باید امکان انتشار پیام به شیوه های مختلف را فراهم کند. آثار ارائه شده در دوره های پیشین دوسالانه کارتون کتاب پیش از این به شکل های مختلف حتی انیمیشن تولید شده است؛ رسانه ملی ما باید این تولیدات را در زمان های مختلف پر تکرار پخش کند؛ چراکه تأثیرگذاری پیام با تکرار آن بیشتر می شود. امید دارم با توجه به همسویی و هم افزایی موجود بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صدا و سیما، این امکان فراهم شود که بتوانیم قالب های متنوعی از مباحث مرتبط با کتاب شامل انیمیشن های کوتاه، فیلم های کوتاه، کاریکاتور و ... ارائه و به این واسطه قلب مقام معظم رهبری را کمی شاد کنیم.

مشارکت ۶۳۷  هنرمند شرکت‌کننده از ۶۴ کشور

در ادامه این مراسم سید مسعود شجاعی طباطبایی، دبیر پنجمین دوسالانه کارتون کتاب، با گرامیداشت یاد مرحوم استاد کامبیز درمبخش به ارائه گزارشی از روند برگزاری این دوسالانه پرداخت و گفت: پنجمین دوسالانه بین‌المللی «کارتون کتاب» در اردیبهشت سال ۱۴۰۰ در حالی فراخوان خود را منتشر کرد که این مسابقه از جایگاه ویژه‌ای در جهان برخوردار شده است. در واقع نظم و استمرار در برپایی این نمایشگاه، اهدای جوایز فاخر، در نظر گرفتن جوایزی با استانداردهای بین‌المللی، حضور داوران مطرح و سرشناس و همچنین کاتالوگ جشنواره، شرایطی را رقم می زند که ما از پنج ستاره ممکن هر ۵ ستاره را داشته باشیم. 

وی افزود: در این دوسالانه موضوع اصلی «کتاب، کتابدار و کتابخانه» است که با شیوع بیماری جدید، موضوع «کتاب و کرونا» نیز مورد توجه قرار گرفته و همچنین دو عنوان «کتاب و کودک»، «کتاب و رسانه» نیز به دلیل ضرورت فرهنگ سازی در این عرصه در میان موضوعات قرار گرفت. هیت داوران در این دوره باعث حیرت هنرمندان در دنیا شد چرا که با جمعی از ستارگان دنیای کارتون و کاریکاتور آقایان آرس، ماچادو و نیکولا لیستس، در این دوره همکاری می‌کنیم.

شجاعی طباطبایی درباره میزان مشارکت در پنجمین دوسالانه کارتون کتاب گفت: خوشبختانه از مجموع ۶۳۷ هنرمند شرکت‌کننده از ۶۴ کشور دنیا در این رویداد هنری، شاهد حضور بیش از ۲۶۸ هنرمند ایرانی بودیم. در مرحله اول داوری، آثار غیر مرتبط با موضوع و فاقد کیفیت بالا حذف شده و در مرحله دوم، انتخاب آثاری که بیشترین ارتباط را با موضوعات مطرح شده داشتند و در مرحله سوم ۸ اثر نهایی معرفی شدند. در بخش جوایز، علاوه بر اهداء لوح‌تقدیر و تندیس به نفرات اول تا سوم، جوایز اصلی برای نفر اول به مبلغ ۱۵۰۰یورو، نفر دوم ۱۰۰۰یورو و نفر سوم مبلغ ۵۰۰ یورو اهدا ‌شد.

دبیر پنجمین دوسالانه کارتون کتاب درباره میزان استقبال از بخش جنبی این دوسالانه نیز توضیح داد: با اختصاص بخش جنبی برای رقابت هنرمندان تازه کار یا آماتور در این دوره از مسابقه، بیش از ۴۰۰ اثر در این بخش مورد ارزیابی قرار گرفت که به ۵ نفر مبلغ دومیلیون تومان همراه با لوح تقدیر اهدا شد.

وی در پایان سخنان خود با تقدیر از حمایت‌های دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در برگزاری منظم و مستمر این دوسالانه گفت: باید از عنایت دبیرکل محترم نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور جناب آقای علیرضا مختارپور و همکاران گرامی ایشان که صمیمانه تلاش کردند، نهایت تشکر را داشت و به پویایی و تعامل این اتفاق مؤثر با هنرمندان ایران و جهان دل بست.

معرفی و تقدیر از کارتونیست‌های برتر پنجمین دوسالانه کارتون کتاب

در ادامه این مراسم برگزیدگان پنجمین دوسالانه بین المللی کارتون کتاب در سه بخش آماتور یا غیرحرفه ای، شایستگان تقدیر و برگزیدگان در بخش حرفه ای معرفی و تقدیر شدند که بر این اساس 

اولکسی کوستوفسکی از کشور اوکراین، مجید امینی از رشت و سامان ترابی از اهواز به ترتیب به عنوان برگزیدگان اول تا سوم پنجمین دوسالانه بین المللی کارتون کتاب در بخش حرفه ای معرفی شدند که نماینده سفارت اوکراین در ایران به نمایندگی از اولکسی کوستوفسکی جایزه وی را دریافت کرد.

همچنین اولکسی کوستوفسکی Oleksiy Kustovsky نفر اول آثار برگزیده پنجمین دوسالانه کارتون کتاب در یک پیام ویدئویی که در این مراسم پخش شد، ضمن تقدیر از برگزارکنندگان پنجمین دوسالانه بین المللی مسابقه کارتون کتاب و مسعود شجاعی طباطبایی، مدیر خانه کاریکاتور ایران، گفت: برای من افتخار بزرگی است که جایزه اول شامل لوح تقدیر، جایزه و ۱۵۰۰ یورو در مسابقه کاریکاتوریست های مشهور جهان در تهران را دریافت کردم. من بسیار خوشحالم که آثار هنری من مورد تحسین هیئت داوران قرار گرفته است.

وی افزود: من صمیمانه به برندگان و شرکت کنندگان تبریک می گویم و برای همه حاضران آرزوی سلامتی و موفقیت دارم. یک کتاب کاغذی معمولی را در دنیای جنون آمیز فناوری های دیجیتال و تحولات ذخیره کنید!

همچنین مهناز یزدانی از اصفهان، علیرضا پاکدل از مشهد و مهدی عزیزی از شهرستان گرگان استان گلستان به عنوان برگزیدگان شایسته تقدیر پنجمین دوسالانه بین المللی کارتون کتاب در بخش حرفه ای شناخته شدند.

مصطفی رضایی از قم، مریم محبی از شهرستان جهرم استان فارس، احسان حسینی پژوه از تهران، الهام خوش انجام از کرمانشاه و مختاراسماعیلی از تهران نیز به عنوان برگزیدگان پنجمین دوسالانه بین المللی کارتون کتاب در بخش آماتور یا غیرحرفه ای معرفی شدند.

در این مراسم پس از معرفی و تقدیر از برگزیدگان و شایستگان تقدیر این دوره از مسابقه، از کتاب پنجمین دوسالانه کارتون کتاب رونمایی شد.

گفتنی است، پنجمین دوسالانه بین‌المللی کارتون کتاب به همت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و به دبیری سید مسعود شجاعی طباطبایی با موضوعات «کتاب و کودک»، «کتاب، کتابدار و کتابخانه»، «کتاب و رسانه» ‌و «کتاب و کرونا» برگزار شد. پیش از این نیز، چهار دوره از این دوسالانه بین‌المللی به صورت منظم و پی‌درپی با دریافت بیش از ۶ هزار اثر از هنرمندان کشورهای مختلف جهان برگزار شده است.